Bilimkurgu filmlerinde sıklıkla karşımıza çıkan "dijital kopya" kavramı, artık gerçek bilimin günlük bir derdi. Stanford Üniversitesi ve Google DeepMind tarafından yapılan ortak bir araştırma, değer yargılarınızı ve tercihlerinizi kopyalamak için sadece 2 saatin yeterli olduğunu iddia ediyor.&nbsp;MIT Technology Review’da yayımlanan araştırmaya göre Stanford Üniversitesi’nden bir ekip farklı yaş, cinsiyet, ırk, bölge, eğitim ve siyasi ideolojilere sahip 1.000 denek ile çalıştı. Bu kişilerle yapılan testlerden ve ayrıntılı görüşmelerden oluşturulan dijital ikizler, orijinal kişilerle %85 oranında benzerlik gösterdi.&nbsp;Henüz hakem onayından geçmediği belirtilen makale, dijital ikiz yaratmanın yeni yollarından da bahsediyor. Peki bu benzerlik, bizi endişelendirmeli mi yoksa heyecanlandırmalı mı?Bahçeşehir Üniversitesi'nden Ayyüce Kızrak, bu teknolojinin temellerini şu şekilde açıklıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Tanım ve tarif, biraz bilimkurgu romanlarını anımsatsa da temeline inersek bu teknoloji, uygulamalı matematiğin bir parçası. Gerçek dünyadaki varlığın ve bu varlığın bileşenlerinin bütün olarak ve ayrı ayrı temsilini oluşturabilmek için önemli bir veri toplama süreci gerekiyor. Veri bir kez toplanmaz, gerçek zamanlı ve sürekli olarak sanal ortama taşınır."&nbsp;</blockquote>Üstelik Kızrak'a göre bu teknoloji, sadece insan kopyalamakla sınırlı değil:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(39, 46, 113); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İşin heyecan verici yanı, bu senaryo her şeyde uygulanabilir. Bir canlının bedeni, bir makinenin tasarımı, bir uçağın motorunun ömrü, bir şehrin operasyonları, bir devletin hizmetleri veya tedarik süreçleri için benzer senaryolar kullanılabilir.”</blockquote>Üretim bantlarından kimliğimizle ilişkili birçok alana taşınan teknolojik gelişmeler, bizi farklı bir geleceğe sürüklüyor. Geçmişe dönüp baktığımızda görüyoruz ki insanlık tarihi, bu noktaya birden gelmedi. İnsanoğlu, yüzyıllardır ikizler, kopyalar ve alternatif benlikler üzerine düşünüyor ve kafa yoruyor. Antik Yunan mitolojisinde Narcissus'un kendi yansımasına aşık olmasından tutun, Dostoyevski'nin İkiz romanındaki kimlik çatışmasına kadar, modern psikolojideki "ayna benlik" kavramı, tam 2000 yıl sonra dijital aynalara evriliyor.&nbsp;Robotik alanındaki gelişmelerle birlikte kendimizi, ne olduğunu anlamadan Blade Runner senaryosunun içinde bulmamız an meselesi gibi görünüyor. Boston Dynamics'in akrobatik hareketleri kolayca yapabilen robotlarından insansı robot Sophia'ya kadar pek çok teknolojiyi içinde barındıran robotik teknolojisi, dijital benliklerimiz için bize daha gerçekçi alternatif bedenler sunabilecek. Hatta belki kendimizden bir tane değil, 2-3 tane daha dijital kopya yaratacağız ve o hep beğendiğimiz silüete bürüneceğiz. Bilinci farklı bir kılıfa aktarma senaryosu, artık sadece dizi ve filmlerde görülen bir bilim kurgunun parçası değil, laboratuvarda üzerinde çalışılan bir konu hâline gelmiş durumda.&nbsp;Teknolojinin insan bedenini ve zihnini geliştirmesi ve ölümsüzlükle insanın biyolojik sınırlarını aşması gerektiğine inanan transhümanizm akımının savunucuları, bu gelişmeleri heyecanla karşılarken etik uzmanları, oldukça endişeli. Çünkü yeni nesil yapay zeka sistemleri ve alternatif benlikler, muhtemelen ChatGPT gibi sohbet robotlarından çok daha gelişmiş olacak.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapay zeka arenasında neler oluyor?</h2>Bu yılın Eylül ayında Salesforce ve Anthropic'in duyurduğu araç tabanlı yapay zeka ajanları, sizin adınıza kararlar alıp eylemlerde bulunabiliyor. Bu eylemler, iş amaçlı otomatik e-postalar oluşturmak, toplantı takvimini ayarlamak ve müşterilerle gerçeğe yakın sohbetler kurmak gibi artık basit gördüğümüz tekrarlayan görevlerden oluşuyor.&nbsp;Yapay zeka endüstrisinin Facebook’u olma yolunda hızla ilerleyen OpenAI'ın da 2025’in ilk aylarında dijital ikiz kavramıyla ilgili bir tanıtım yapması bekleniyor. Google DeepMind ve Stanford Üniversitesi’nin ortak araştırması ise bu modellerin soru-cevap iletişimine ek olarak sizden bağımsız eyleme geçebilme, karar alabilme, bu kararları değiştirebilme ve uygulamaya koyabilme gibi üstün yetenekleri olacağından bahsediyor.Derin öğrenmenin godfather’ı olarak bilinen ve bu yıl Nobel ödülüne layık görülen 75 yaşındaki Geoffrey Hinton, geçen yıl Google’daki bir yapay zeka projesinden güvenlik endişeleri sebebiyle ve insanlık adına istifa ettiğini açıklamıştı. Bugün ChatGPT’nin ve DALL-E’nin çıktılarına ağzımız açık bir şekilde bakıyorsak tamamen Geoffrey Hinton sayesinde… Kendisi, yakın zamanda Sam Altman’ı kovduğu için eski öğrencisi Ilya Sutskever ile gurur duyduğunu da açıkladı. Hem Hinton hem de Sutskever, üstün yapay zekanın potansiyelinin farkında ve bu sistemlerin gelişimine bizzat katkı sağlamış isimler olarak endişelerini alenen dile getiriyorlar. İkisi de yapay zekanın etik kullanımı konusunda büyük bir savaş veriyor. Endişe duydukları dijital ikiz kavramı ise bu üstün yapay zeka sistemlerinin bir çıktısı olacak.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dijital ikiziniz sizden daha iyi kararlar alırsa ne olur?</h2>İnsanlık, hâlâ Youtube videoları ve podcast yayınlarından “Nasıl daha iyi kararlar alırız?” sorusunun cevabını öğrenmeye çalışıyor. Biz, daha bunu yeteri kadar pratik edememiş ve kesin bir formülünü bulamamışken&nbsp;yapay zeka klonlarımızın&nbsp;normal vatandaş seviyesinden de öteye, politikacılara ve kanun yapıcılara sıçradığını düşünmek, gerçekten de bir miktar korkutucu.&nbsp;Bu senaryolar, akıllara yeni soruları da getiriyor: Ya başkaları dijital kopyamızı kötüye kullanırsa? Veya ya kopyamız daha kötü bir versiyonumuza evrilirse?&nbsp;Stanford Üniversitesi ve Google DeepMind araştırmacıları, bu soruların cevaplarını ararken testleri tamamlamak için “Beş Büyük Kişilik Özelliği” testinden de yararlanmışlar. Bu test, deneye katılan kişilerin açıklık, vicdan, dışa dönüklük, uyumluluk ve duygusal denge açısından derin bir analizini yapıyor ve büyük bir veri kümesi oluşturuyor. Ancak insan, bu 5 özellikten çok daha karmaşık bir yapıya sahip. Geçmiş deneyimlerimizden doğan önyargılarımız, genetik mirasımız ya da gölge yanlarımızla insan beyni, hâlâ bilim dünyası için bile gizemini koruyor.İnsanlık 2.0’dan distopyaya yol aldığımız teknoloji ise şimdilik ne iyi, ne kötü, ne de nötr... Teknoloji, şu anda bu çağın en büyük güçlendiricisi ve hızlandırıcısı konumunda. Dijital ikizler de kullanım amacına ve zamanına göre şekillenecek. Belki de gelecekte psikoloğunuz, sizin dijital kopyanız üzerinde çalışarak daha etkili tedavi yöntemleri keşfedecek, iş görüşmelerinde önce dijital ikiziniz değerlendirilecek ya da tıpkı bir Black Mirror senaryosu gibi sevdiklerinizin dijital versiyonlarıyla sürekli iletişimde kalabileceksiniz.&nbsp;Bu noktada akıllara, 2000 yıl öncesinden seslenen Sokrates’in ünlü söylemi "Kendini bil" geliyor. Dijital ikizlerin kendimizi daha iyi anlamak ve tanımak için bir fırsat mı olacağı, yoksa özümüzü kaybetme riskini mi doğuracağı sorusu, bu teknolojiyi insanlığın nasıl şekillendireceğine bağlı.&nbsp;Belki de Blade Runner 2049'u yeniden izlemek ve filmdeki "Daha insan olmaktan başka bir seçeneğimiz yok” repliğini bir kez daha düşünmek için güzel bir zamandır.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dijital ikiz alanındaki öncü şirketler</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.tavus.io/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tavus:</a> Kişiselleştirilmiş video klonlama teknolojisi sunan Tavus’un CEO'su Hassaan Raza'nın görüşleri, sektörde dikkatle takip ediliyor. Platform, e-posta gibi dijital verileri kullanarak kişilik analizi yapabiliyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://hourone.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">HourOne:</a> Gerçek insanların video klonlarını oluşturan HourOne, eğitim alanı ve kurumsal iletişim için yapay insan videoları üretiyor. Platform, 100'den fazla dilde konuşabilen avatarlar oluşturabiliyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.soulmachines.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Soul Machines:</a> Dijital insan teknolojisi geliştiren Soul Machines, duygusal tepkiler verebilen yapay insanlar üzerinde çalışıyor. Bu dijital avatarlar, müşteri hizmetleri ve eğitim alanında kullanılabiliyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://replika.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Replika:</a> Yapay zeka destekli dijital arkadaş uygulaması Replika, duygusal destek ve kişisel gelişime odaklanıyor. Platform, kullanıcıyla etkileşim kurarak kişiliğini öğreniyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://digitalhumans.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Digital Humans:</a> Gerçekçi dijital insan arayüzleri oluşturan Digital Humans’ın oluşturduğu avatarlar, bankacılık, sağlık ve perakende sektörlerinde kullanılıyor. Bu arayüzler ayrıca, kişiselleştirilmiş bir müşteri deneyimi sunuyor.</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dijital ikiz üzerine çalışan Ar-Ge merkezleri</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">MIT Media Lab's Personal Robots Group: Kurum, insan-robot etkileşimi üzerine çalışmalar yapıyor ve toplumsal robotik alanında öncü araştırmalar yürütüyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Stanford's Institute for Human-Centered Artificial Intelligence: İnsan davranışını modelleyen yapay zeka sistemleri geliştiren merkez, etik yapay zeka gelişimi üzerine araştırmalar da yapıyor. &nbsp;</li></ul>

Quando İçgörü

Yeni bir araştırma, değer yargılarınızı ve tercihlerinizi kopyalayan bir dijital ikiz yaratmak için yalnızca 2 saatin yeterli olduğunu iddia ediyor. Peki bu hız, bizi endişelendirmeli mi yoksa heyecanlandırmalı mı? 

İki saatte bir siz daha: Dijital ikizinize hazır mısınız? 

• Yapay zekâ üzerine çalışan bilim insanları ve sektör liderleri, yapay zekânın insanlığa karşı oluşturduğu tehdide ilişkin bir an önce önlem alınması gerektiği yönünde bir bildiri yayımladı. Yapay zekâyı salgın hastalık ve nükleer savaş tehdidi ile eş tutan bildiri, “<a fr-original-style="" href="https://www.safe.ai/statement-on-ai-risk" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yapay Zekâ Güvenliği Merkezi</a>” sitesinde aralarında OpenAI ve Google DeepMind’ın CEO’larının da bulunduğu 376 kişinin ortak imzası ile yayımlandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İnsanlığın yapay zekâ kaynaklı yok olma riskinin ortadan kaldırılması, salgın hastalıklar ve nükleer savaş gibi diğer toplumsal ölçekli risklerle birlikte küresel bir öncelik olmalıdır.”</blockquote>

Quando

• 28 Mayıs'ta düzenlenen Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinin&nbsp;Resmî Gazete'de yayımlanan kesin sonuçlarına göre Cumhurbaşkanı Erdoğan geçerli oyların %52,18'ini alırken, Kılıçdaroğlu ise %47,82 oy oranına ulaştı.• Seçimlerinin kesin sonuçlarının açıklanmasının ardından mal bildiriminde bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, kardeşi Mustafa Erdoğan'a 5 milyon 390 bin lira borcu olduğu görüldü.• CHP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyelerinin tamamı seçim sonrasında istifa etti. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, tüm istifaları kabul etti.• İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, ikinci tur seçimlerinin ardından Millet İttifakı'nın 28 Mayıs itibarıyla sona erdiğini açıkladı.• Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda aktif politikayı duyurduğunu açıkladı.• Reuters'a konuşan dört üst düzey yetkili, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni kabinesinde eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e yer vermesine neredeyse kesin olduğunu söyledi. Erdoğan, yeni kabineyi bu akşam açıklayacak.• TCMB'nin net uluslararası rezervleri 21 yıl sonra ilk kez negatif bölgeye geçerek eksi 0,2 milyar dolardan eksi 4,4 milyar dolara geriledi.• Türkiye'nin dış ticaret açığı, Nisan’da yıllık bazda %42,1 artışla 8,74 milyar dolara yükseldi. Ocak-Nisan 2023 döneminde yıllık bazda %32,9 artarak 43,44 milyar dolara yükselen dış ticaret açığında tarihî rekor kırıldı.• İTO verilerine göre İstanbul'da perakende fiyatlar bir önceki aya göre %1,66 artarken yıllık enflasyon %56,05 oldu.• TCMB, bankalara "kur korumalı mevduatta önden ödemeli prim" uygulamasına son verilmesi için yazılı talimat gönderdi.• Teyit, Avrupa’da teyitçilik standartlarını geliştirmek amacıyla kurulan Avrupa Teyitçilik Standartları Ağı’nın (EFCSN) üyesi oldu.• Yapay zeka üzerine çalışan bilim insanları ve sektör liderleri, yapay zekanın insanlığa karşı oluşturduğu tehdidi "salgın hastalık ve nükleer savaş"a benzeterek bir an önce önlem alınması gerektiği yönünde bir bildiri yayımladı. Bildiriyi OpenAI ve Google DeepMind’ın CEO’ları da imzaladı.• Çin'in ürettiği ilk dar gövdeli yolcu jeti C919, ilk ticari uçuşunu Şanghay-Pekin yönünde gerçekleştirdi. Çin, motorunu yurt dışından ithal ettiği modelden önümüzdeki 5 yıl boyunca yılda 150 adet üretmeyi planlıyor.• Elon Musk, Bloomberg’ün dünyanın en zenginleri listesinde ilk sırayı kaptırdığı LVMH'nin başkanı Bernard Arnault’yu geçerek yeniden birinci sıraya yükseldi.• Nvidia, üretken yapay zeka modelleri oluşturmak ve eğitmek için tasarlanan yeni süper bilgisayarını duyurdu. Duyurunun ardından şirketin piyasa değeri bir süreliğine 1 trilyon doları aştı.

Aposto Gündem

• Yapay zeka üzerine çalışan bilim insanları ve sektör liderleri, yapay zekanın insanlığa karşı oluşturduğu tehdide yönelik bir an önce önlem alınması gerektiği yönünde bir bildiri yayımladı. Yapay zekayı salgın hastalık ve nükleer savaş tehdidi ile eş tutan bildiri, “<a fr-original-style="" href="https://www.safe.ai/statement-on-ai-risk" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yapay Zeka Güvenliği Merkezi</a>” sitesinde aralarında OpenAI ve Google DeepMind’ın CEO’larının da bulunduğu 376 kişinin ortak imzası ile yayımlandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İnsanlığın yapay zeka kaynaklı yok olma riskinin ortadan kaldırılması, salgın hastalıklar ve nükleer savaş gibi diğer toplumsal ölçekli risklerle birlikte küresel bir öncelik olmalıdır.”</blockquote>

Google DeepMind ile ilgili hikayeler